Zerzevan Kalesi Diyarbakır ili, Çınar ilçesine 13 km. uzaklıkta Demirölçek Köyü’ne 1 km. mesafede, Diyarbakır-Mardin karayolunun 45. km.’sinde yol seviyesinden 124. M yükseklikte kayalık bir tepe üzerine kurulmuştur. Yerleşim ilk defa 1766’da Carsten Nieburh tarafından ziyaret edilmiştir. Yerleşim yerini Kasr Zerzaua olarak adlandıran Nieburh bazı yapılar hakkında bilgi vererek alanda yazıt bulamadığından bahsetmiştir. 1880 yılında Mardin’den Diyarbakır’a seyahat eden ve yerleşimi ziyaret eden Eduard Sachau da ayrıntılı olmayan kısa tanımlamalar yapmış, kaleyi Zarzauua olarak adlandırmıştır. Zerzevan ismi Kürtçe’deki altın kelimesinden türetilmiş, yerleşime köy burada bulunurken verilmiş olmalıdır ve seyyahların bahsettiği Zerzaua’nın uyarlamasıdır. Roma imparatorluğu’nun doğudaki en uç sınırını oluşturan Anadolu’nun güneydoğusu; ekonomik, siyasi ve stratejik açıdan her zaman önemini korumuştur. Bu coğrafyada hâkimiyet kurmak için dönemin iki büyük gücü Roma ve Part/Sasaniler büyük mücadele vermiştir. Bu nedenle stratijik kilit noktada yer alan ve Roma’nın askeri yerleşimi olan Zerzevan Kalesi yüzeyde geniş bir alana yayılmış 60 dönüm olan yerleşime ait kalıntılar ve surların dışındaki nekropol alanı rahatlıkla izlenebilmektedir.